杂剧·破幽梦孤雁汉宫秋

马致远[元代]

楔子(冲末扮番王引部落上,诗云)毡帐秋风迷宿草,穹庐夜月听悲笳。xiē zĭ(chōng mò bàn fān wáng yĭn bù luò shàng,shī yún)zhān zhàng qiū fēng mí xiù căo,qióng lú yè yuè tīng bēi jiā。

控弦百万为君长,款塞称藩属汉家。kòng xián băi wàn wèi jūn cháng,kuăn sài [chēng,chèn,chèng] [fān,fán] shŭ hàn jiā。

某乃呼韩耶单于是也。mŏu năi hū hán yé chán yú shì yĕ。

若论俺家世,久居朔漠,独霸北方,以射猎为生,攻伐为事。ruò lùn ăn jiā shì,jiŭ jū shuò mò,dú bà bĕi fāng,yĭ shè liè wèi shēng,gōng fá wèi shì。

大王曾避俺东徙,魏绛曾怕俺讲和。dà wáng céng bì ăn dōng xĭ,wèi jiàng céng pà ăn jiăng hé。

獯鬻犭严狁,逐代易名:单于可汗,随时称号。xūn yù quăn yán yŭn,zhú dài yì míng:chán yú kè hán,suí shí [chēng,chèn,chèng] hào。

当秦汉交兵之时,中原有事,俺国强盛,有控弦甲士百万。dāng qín hàn jiāo bīng zhī shí,zhōng yuán yŏu shì,ăn guó qiáng shèng,yŏu kòng xián jiă shì băi wàn。

俺祖公冒顿单于,围汉高帝于白登七日,用娄敬之谋,两国讲和,以公主嫁俺国中。ăn zŭ gōng mò dú chán yú,wéi hàn gāo dì yú bái dēng qī rì,yòng lóu jìng zhī móu,liăng guó jiăng hé,yĭ gōng zhŭ jià ăn guó zhōng。

至惠帝、吕后以来,每代必循故事,以宗女归俺番家。zhì huì dì、lǚ hòu yĭ lái,mĕi dài bì xún gù shì,yĭ zōng nǚ guī ăn fān jiā。

宣帝之世,我众兄弟争立不定,国势稍弱。xuān dì zhī shì,wŏ zhòng xiōng dì zhēng lì bù dìng,guó shì [shāo,shào] ruò。

今众部落立我为呼韩耶单于,实是汉朝外甥。jīn zhòng bù luò lì wŏ wèi hū hán yé chán yú,shí shì hàn zhāo wài shēng。

我有甲士十万,南移近塞,称藩汉室。wŏ yŏu jiă shì shí wàn,nán yí jìn sài,[chēng,chèn,chèng] [fān,fán] hàn shì。

昨曾遣使进贡,欲请公主,未知汉帝肯寻盟约否?zuó céng qiăn shĭ jìn gòng,yù qĭng gōng zhŭ,wèi zhī hàn dì kĕn xún méng yuē [fŏu,pĭ]?

今日天高气爽,众头目每,向沙堤射猎一番,多少是好!jīn rì tiān gāo qì shuăng,zhòng tóu mù mĕi,xiàng shā dī shè liè yī fān,duō shăo shì hăo!

正是:番家无产业,弓矢是生涯。zhèng shì:fān jiā wú chăn yè,gōng shĭ shì shēng yá。

(下)(净扮毛延寿上,诗云)为人雕心雁爪,做事欺大压小。(xià)(jìng bàn máo yán shòu shàng,shī yún)wèi rén diāo xīn yàn [zhuă,zhăo],zuò shì qī dà yā xiăo。

全凭谄佞奸贪,一生受用不了。quán píng chăn nìng jiān tān,yī shēng shòu yòng bù le。

某非别人,毛延寿的便是。mŏu fēi bié rén,máo yán shòu de biàn shì。

现在汉朝驾下,为中大夫之职。xiàn zài hàn zhāo jià xià,wèi zhōng dà fū zhī zhí。

因我百般巧诈,一味谄谀,哄的皇帝老头儿十分欢喜,言听计从。yīn wŏ băi bān qiăo zhà,yī wèi chăn yú,[hōng,hŏng,hòng] de huáng dì lăo tóu ér shí fēn huān xĭ,yán tīng jì cóng。

朝里朝外,那一个不怕我,那一个不敬我?zhāo lĭ zhāo wài,nà yī gè bù pà wŏ,nà yī gè bù jìng wŏ?

我又学的一个法儿,只是教皇帝少见儒臣,多昵女色,我这宠幸才得牢固。wŏ yòu xué de yī gè fă ér,zhĭ shì jiāo huáng dì shăo jiàn rú chén,duō [nì,nĭ] nǚ sè,wŏ zhè chŏng xìng cái dé láo gù。

道尤末了,圣驾早上。dào yóu mò le,shèng jià zăo shàng。

(正末扮汉元帝引内官、宫女上,诗云)嗣传十叶继炎刘,独掌乾坤四百州。(zhèng mò bàn hàn yuán dì yĭn nèi guān、gōng nǚ shàng,shī yún)sì [chuán,zhuàn] shí yè jì yán liú,dú zhăng qián kūn sì băi zhōu。

边塞久盟和议策,从今高枕已无忧。biān sài jiŭ méng hé yì cè,cóng jīn gāo zhĕn yĭ wú yōu。

某汉元帝是也。mŏu hàn yuán dì shì yĕ。

俺祖高皇帝,奋布衣,起丰沛,灭秦屠项,挣下这等基业。ăn zŭ gāo huáng dì,fèn bù yī,qĭ fēng pèi,miè qín tú xiàng,[zhēng,zhèng] xià zhè dĕng jī yè。

传到朕躬,已是十代。[chuán,zhuàn] dào zhèn gōng,yĭ shì shí dài。

自朕嗣位以来,四海晏然,八方宁静。zì zhèn sì wèi yĭ lái,sì hăi yàn rán,bā fāng nìng jìng。

非朕躬有德,皆赖众文武扶持。fēi zhèn gōng yŏu dé,jiē lài zhòng wén wŭ fú chí。

自先帝晏驾之后,宫女尽放出宫去了。zì xiān dì yàn jià zhī hòu,gōng nǚ jìn fàng chū gōng qù le。

今后宫寂寞,如何是好!jīn hòu gōng jì mò,rú hé shì hăo!

(毛延寿云)陛下,田舍翁多收十斛麦,尚欲易妇,况陛下贵为天子,富有四海。(máo yán shòu yún)bì xià,tián shĕ wēng duō shōu shí hú mài,shàng yù yì fù,kuàng bì xià guì wèi tiān zĭ,fù yŏu sì hăi。

合无遣官遍行天下,选择室女。hé wú qiăn guān biàn xíng tiān xià,xuăn [zé,zhái] shì nǚ。

不分王侯宰相、军民人家,但要十五以上,二十以下者,容貌端正,尽选将来,以充后宫,有何不可?bù fēn wáng hóu zăi xiàng、jūn mín rén jiā,dàn yào shí wŭ yĭ shàng,èr shí yĭ xià zhĕ,róng mào duān zhèng,jìn xuăn jiāng lái,yĭ chōng hòu gōng,yŏu hé bù kĕ?

(驾云)卿说的是。(jià yún)qīng shuō de shì。

就加卿为选择使,赍领诏书一通,遍行天下刷选。jiù jiā qīng wèi xuăn [zé,zhái] shĭ,jī lĭng zhào shū yī tōng,biàn xíng tiān xià [shuā,shuà] xuăn。

将选中者各图形一轴送来,朕按图临幸。jiāng xuăn zhōng zhĕ gè tú xíng yī [zhóu,zhòu] sòng lái,zhèn àn tú lín xìng。

待卿成功回时,别有区处。dài qīng chéng gōng huí shí,bié yŏu qū chù。

(唱)【仙吕】【赏花时】四海平安绝士马,五谷丰登没战伐。(chàng)【xiān lǚ】【shăng huā shí】sì hăi píng ān jué shì mă,wŭ gŭ fēng dēng mò zhàn fá。

寡人待刷室女选宫娃,你避不的驰驱困乏。guă rén dài [shuā,shuà] shì nǚ xuăn gōng wá,nĭ bì bù de chí qū kùn fá。

看那一个合属俺帝王家。kàn nà yī gè hé shŭ ăn dì wáng jiā。

(下)第一折(毛延寿上,诗云)大块黄金任意挝,血海王条全不怕。(xià)dì yī zhé(máo yán shòu shàng,shī yún)dà kuài huáng jīn [rèn,rén] yì [wō,zhuā],xuè hăi wáng tiáo quán bù pà。

生前只要有钱财,死后那管人唾骂。shēng qián zhĭ yào yŏu qián cái,sĭ hòu nà guăn rén tuò mà。

某毛延寿,领着大汉皇帝圣旨,遍行天下,刷选室女,已选够九十九名。mŏu máo yán shòu,lĭng zhe dà hàn huáng dì shèng zhĭ,biàn xíng tiān xià,[shuā,shuà] xuăn shì nǚ,yĭ xuăn gòu jiŭ shí jiŭ míng。

各家尽肯馈送,所得金银却也不少。gè jiā jìn kĕn kuì sòng,suŏ dé jīn yín què yĕ bù shăo。

昨日来到成都秭归县,选得一人,乃是王长者之女,名唤王嫱,字昭君。zuó rì lái dào chéng dū zĭ guī xiàn,xuăn dé yī rén,năi shì wáng cháng zhĕ zhī nǚ,míng huàn wáng qiáng ,zì zhāo jūn。

生得光彩射人,十分艳丽,真乃天下绝色。shēng dé guāng căi shè rén,shí fēn yàn lì,zhēn năi tiān xià jué sè。

争奈他本是庄农人家,无大钱财。zhēng nài tā bĕn shì zhuāng nóng rén jiā,wú dà qián cái。

我问他要百两黄金,选为第一。wŏ wèn tā yào băi liăng huáng jīn,xuăn wèi dì yī。

他一则说家道贫穷,二则倚着他容貌出众,全然不肯。tā yī zé shuō jiā dào pín qióng,èr zé yĭ zhe tā róng mào chū zhòng,quán rán bù kĕn。

我本待退了他。wŏ bĕn dài tuì le tā。

(做忖科,云)不要倒好了他!(zuò cŭn kē,yún)bù yào dăo hăo le tā!

眉头一纵,计上心来,只把美人图点上些破绽,到京师必定发入冷宫,教他受苦一世。méi tóu yī zòng,jì shàng xīn lái,zhĭ bă mĕi rén tú diăn shàng xiē pò zhàn,dào jīng shī bì dìng fà rù lĕng gōng,jiāo tā shòu kŭ yī shì。

正是:恨小非君子,无毒不丈夫。zhèng shì:hèn xiăo fēi jūn zĭ,wú dú bù zhàng fū。

(下)(正旦扮王嫱引二宫女上,诗云)一日承宣入上阳,十年未得见君王。(xià)(zhèng dàn bàn wáng qiáng yĭn èr gōng nǚ shàng,shī yún)yī rì chéng xuān rù shàng yáng,shí nián wèi dé jiàn jūn wáng。

良宵寂寂谁来伴,唯有琵琶引兴长。liáng xiāo jì jì shuí lái bàn,wéi yŏu pí pá yĭn xīng cháng。

妾身王嫱,小字昭君,成都秭归人也。qiè shēn wáng qiáng ,xiăo zì zhāo jūn,chéng dū zĭ guī rén yĕ。

父亲王长者,平生务农为业。fù qīn wáng cháng zhĕ,píng shēng wù nóng wèi yè。

母亲生妾时,梦月入怀,复坠于地,后来生下妾身。mŭ qīn shēng qiè shí,mèng yuè rù huái,fù zhuì yú dì,hòu lái shēng xià qiè shēn。

年长一十八岁,蒙恩选充后宫。nián cháng yī shí bā suì,méng ēn xuăn chōng hòu gōng。

不想使臣毛延寿问妾身索要金银,不曾与他,将妾影图点破,不曾得见君王,现今退居永巷。bù xiăng shĭ chén máo yán shòu wèn qiè shēn suŏ yào jīn yín,bù céng yŭ tā,jiāng qiè yĭng tú diăn pò,bù céng dé jiàn jūn wáng,xiàn jīn tuì jū yŏng xiàng。

妾身在家颇通丝竹,弹得几曲琵琶。qiè shēn zài jiā pō tōng sī zhú,dàn dé jĭ qŭ pí pá。

当此夜深孤闷之时,我试理一曲消遣咱。dāng cĭ yè shēn gū mèn zhī shí,wŏ shì lĭ yī qŭ xiāo qiăn zán。

(做弹科)(驾引内官提灯上,云)某汉元帝。(zuò dàn kē)(jià yĭn nèi guān tí dēng shàng,yún)mŏu hàn yuán dì。

自从刷选室女入宫,多有不曾宠幸,煞是怨望咱。zì cóng [shuā,shuà] xuăn shì nǚ rù gōng,duō yŏu bù céng chŏng xìng,[shà,shā] shì yuàn wàng zán。

今日万机稍暇,不免寻宫走一遭,看那个有缘的,得遇朕躬也呵。jīn rì wàn jī [shāo,shào] xiá,bù miăn xún gōng zŏu yī zāo,kàn nà gè yŏu yuán de,dé yù zhèn gōng yĕ [hē,kē,ā,á,ă,à,a]。

(唱)【仙吕】【点绛唇】车碾残花,玉人月下,吹箫罢。(chàng)【xiān lǚ】【diăn jiàng chún】chē niăn cán huā,yù rén yuè xià,chuī xiāo bà。

未遇宫娃,是几度添白发。wèi yù gōng wá,shì jĭ dù tiān bái fà。

【混江龙】料必他竹帘不挂,望昭阳一步一天涯。【hún jiāng lóng】liào bì tā zhú lián bù guà,wàng zhāo yáng yī bù yī tiān yá。

疑了些无风竹影,恨了些有月窗纱。yí le xiē wú fēng zhú yĭng,hèn le xiē yŏu yuè chuāng shā。

他每见弦管声中寻玉辇,恰便似斗牛星畔盼浮槎。tā mĕi jiàn xián guăn shēng zhōng xún yù niăn,qià biàn sì dŏu niú xīng pàn pàn fú chá。

(旦做弹科)(驾云)是那里弹的琵琶响?(dàn zuò dàn kē)(jià yún)shì nà lĭ dàn de pí pá xiăng?

(内官云)是。(nèi guān yún)shì。

(正末唱)是谁人偷弹一曲,写出嗟呀?(zhèng mò chàng)shì shuí rén tōu dàn yī qŭ,xiĕ chū jiē yā?

(内官云)快报去接驾。(nèi guān yún)kuài bào qù jiē jià。

(驾云)不要。(jià yún)bù yào。

(唱)莫便要忙传圣旨,报与他家。(chàng)mò biàn yào máng [chuán,zhuàn] shèng zhĭ,bào yŭ tā jiā。

我则怕乍蒙恩,把不定心儿怕,惊起宫槐宿鸟、庭树栖鸦。wŏ zé pà zhà méng ēn,bă bù dìng xīn ér pà,jīng qĭ gōng huái xiù niăo、tíng shù qī yā。

(云)小黄门,你看是那一宫的宫女弹琵琶,传旨去教他来接驾,不要惊吓着他。(yún)xiăo huáng mén,nĭ kàn shì nà yī gōng de gōng nǚ dàn pí pá,[chuán,zhuàn] zhĭ qù jiāo tā lái jiē jià,bù yào jīng [hè,xià] zhe tā。

(内官报科,云)兀那弹琵琶的是那位娘娘?(nèi guān bào kē,yún)wù nà dàn pí pá de shì nà wèi niáng niáng?

圣驾到来,急忙迎接者。shèng jià dào lái,jí máng yíng jiē zhĕ。

(旦趋接科)(驾唱)【油葫芦】恕无罪,吾当亲问咱。(dàn qū jiē kē)(jià chàng)【yóu hú lú】shù wú zuì,wú dāng qīn wèn zán。

这里属那位下?zhè lĭ shŭ nà wèi xià?

休怪我不曾来往乍行踏。xiū guài wŏ bù céng lái wăng zhà xíng tà。

我特来填还你这泪揾湿鲛鱼肖帕,温和你露冷透凌波袜。wŏ tè lái tián huán nĭ zhè lèi wèn shī jiāo yú xiāo pà,wēn hé nĭ lù lĕng tòu líng bō wà。

天生下这艳姿,合是我宠幸他。tiān shēng xià zhè yàn zī,hé shì wŏ chŏng xìng tā。

今宵画烛银台下,剥地管喜信爆灯花。jīn xiāo huà zhú yín tái xià,[bō,bāo] dì guăn xĭ xìn bào dēng huā。

(云)小黄门,你看那纱笼内烛光越亮了,你与我挑起来看咱。(yún)xiăo huáng mén,nĭ kàn nà shā lŏng nèi zhú guāng yuè liàng le,nĭ yŭ wŏ [tiăo,tiāo] qĭ lái kàn zán。

(唱)【天下乐】和他也弄着精神射绛纱。(chàng)【tiān xià lè】hé tā yĕ nòng zhe jīng shén shè jiàng shā。

卿家,你觑咱,则他那瘦岩岩影儿可喜杀。qīng jiā,nĭ [qù,qū] zán,zé tā nà shòu yán yán yĭng ér kĕ xĭ shā。

(旦云)妾身早知陛下驾临,只合迎接。(dàn yún)qiè shēn zăo zhī bì xià jià lín,zhĭ hé yíng jiē。

接驾不早,妾该万死。jiē jià bù zăo,qiè gāi wàn sĭ。

(驾唱)迎头儿称妾身,满口儿呼陛下,必不是寻常百姓家。(jià chàng)yíng tóu ér [chēng,chèn,chèng] qiè shēn,măn kŏu ér hū bì xià,bì bù shì xún cháng băi xìng jiā。

(云)看了他容貌端正,是好女子也呵!(yún)kàn le tā róng mào duān zhèng,shì hăo nǚ zĭ yĕ [hē,kē,ā,á,ă,à,a]!

(唱)【醉中天】将两叶赛宫样眉儿画,把一个宜梳裹脸儿搽;(chàng)【zuì zhōng tiān】jiāng liăng yè sài gōng yàng méi ér huà,bă yī gè yí shū guŏ liăn ér chá;

额角香钿贴翠花,一笑有倾城价。é jiăo xiāng [diàn,tián] tiē cuì huā,yī xiào yŏu qīng chéng jià。

若是越勾践姑苏台上见他,那西施半筹也不纳,更敢早十年败国亡家。ruò shì yuè [gōu,gòu] jiàn gū sū tái shàng jiàn tā,nà xī shī bàn chóu yĕ bù nà,gèng găn zăo shí nián bài guó wáng jiā。

(云)你这等模样出众,谁家女子?(yún)nĭ zhè dĕng [mó,mú] yàng chū zhòng,shuí jiā nǚ zĭ?

(旦云)妾姓王名嫱,字昭君,成都秭归县人。(dàn yún)qiè xìng wáng míng qiáng ,zì zhāo jūn,chéng dū zĭ guī xiàn rén。

父亲王长者。fù qīn wáng cháng zhĕ。

祖父以来务农为业,闾阎百姓,不知帝王家礼度。zŭ fù yĭ lái wù nóng wèi yè,lǘ yán băi xìng,bù zhī dì wáng jiā lĭ dù。

(驾唱)【金盏儿】我看你眉扫黛,鬓堆鸦,腰弄柳,脸舒霞。(jià chàng)【jīn zhăn ér】wŏ kàn nĭ méi săo dài,bìn duī yā,yāo nòng liŭ,liăn shū xiá。

那昭阳到处难安插,谁问你一梨两坝做生涯?nà zhāo yáng dào chù nàn ān chā,shuí wèn nĭ yī lí liăng bà zuò shēng yá?

也是你君恩留枕簟,天教雨露润桑麻。yĕ shì nĭ jūn ēn liú zhĕn diàn,tiān jiāo yŭ lù rùn sāng má。

既不沙俺江山千万里,直寻到茅舍两三家。jì bù shā ăn jiāng shān qiān wàn lĭ,zhí xún dào máo shĕ liăng sān jiā。

(云)看卿这等体态,如何不得近幸?(yún)kàn qīng zhè dĕng tĭ tài,rú hé bù dé jìn xìng?

(旦云)妾父王长者,止生妾身,当初选时,使臣毛延寿索要金银,妾家贫寒无凑,故将妾眼下点成破绽,因此发入冷宫。(dàn yún)qiè fù wáng cháng zhĕ,zhĭ shēng qiè shēn,dāng chū xuăn shí,shĭ chén máo yán shòu suŏ yào jīn yín,qiè jiā pín hán wú còu,gù jiāng qiè yăn xià diăn chéng pò zhàn,yīn cĭ fà rù lĕng gōng。

(驾云)小黄门,你取那影图来看,(黄门取图看科)(驾唱)【醉扶归】我则问那待诏别无话,却怎么这颜色不加搽?(jià yún)xiăo huáng mén,nĭ qŭ nà yĭng tú lái kàn,(huáng mén qŭ tú kàn kē)(jià chàng)【zuì fú guī】wŏ zé wèn nà dài zhào bié wú huà,què zĕn me zhè yán sè bù jiā chá?

点得这一寸秋波玉有暇。diăn dé zhè yī cùn qiū bō yù yŏu xiá。

端的是卿眇目,他双瞎?duān de shì qīng miăo mù,tā shuāng xiā?

便宣的八百姻娇比并他,也未必强如俺娘娘带破赚丹青画。biàn xuān de bā băi yīn jiāo bĭ bìng tā,yĕ wèi bì qiáng rú ăn niáng niáng dài pò [zhuàn,zuàn] dān qīng huà。

(云)小黄门,传旨说与金吾卫,便拿毛延寿斩首报来。(yún)xiăo huáng mén,[chuán,zhuàn] zhĭ shuō yŭ jīn wú wèi,biàn ná máo yán shòu zhăn shŏu bào lái。

(旦云)陛下,妾父母在成都见隶民籍,望陛下恩典宽免,量与些恩荣咱。(dàn yún)bì xià,qiè fù mŭ zài chéng dū jiàn lì mín jí,wàng bì xià ēn diăn kuān miăn,liang yŭ xiē ēn róng zán。

(驾云)这个容易。(jià yún)zhè gè róng yì。

(唱)【金盏儿】你便晨挑菜,夜看瓜,春种谷,夏浇麻。(chàng)【jīn zhăn ér】nĭ biàn chén [tiăo,tiāo] cài,yè kàn guā,chūn zhòng gŭ,xià jiāo má。

情取棘针门粉壁上除了差法,你向正阳门改嫁的倒荣华。qíng qŭ jí zhēn mén fĕn bì shàng chú le [chā,chà,chāi,cī] fă,nĭ xiàng zhèng yáng mén găi jià de dăo róng huá。

俺官职颇高如村社长,这宅院刚大似县官衙。ăn guān zhí pō gāo rú cūn shè cháng,zhè zhái yuàn gāng dà sì xiàn guān yá。

谢天地可怜穷女婿,再谁敢欺负俺丈人家!xiè tiān dì kĕ lián qióng nǚ xù,zài shuí găn qī fù ăn zhàng rén jiā!

(云)近前来,听寡人旨,封你做明妃者。(yún)jìn qián lái,tīng guă rén zhĭ,fēng nĭ zuò míng fēi zhĕ。

(旦云)量妾身怎生消受的陛下恩宠!(dàn yún)liang qiè shēn zĕn shēng xiāo shòu de bì xià ēn chŏng!

(做谢恩科)(驾唱)【赚煞】且尽此宵情,休问明朝话。(zuò xiè ēn kē)(jià chàng)【[zhuàn,zuàn] [shà,shā]】qiĕ jìn cĭ xiāo qíng,xiū wèn míng zhāo huà。

(旦云)陛下明朝早早驾临,妾这里侯驾。(dàn yún)bì xià míng zhāo zăo zăo jià lín,qiè zhè lĭ hóu jià。

(驾唱)到明日,多管是醉卧在昭阳御榻。(jià chàng)dào míng rì,duō guăn shì zuì wò zài zhāo yáng yù tà。

(旦云)妾身贱微,虽蒙恩宠,怎敢耍望与陛下同榻?(dàn yún)qiè shēn jiàn wēi,suī méng ēn chŏng,zĕn găn shuă wàng yŭ bì xià tóng tà?

(驾唱)休烦恼,吾当且是耍,斗卿来便当真假。(jià chàng)xiū fán năo,wú dāng qiĕ shì shuă,dŏu qīng lái biàn dāng zhēn jiă。

恰才家辇路儿熟滑,怎下的真个长门再不踏!qià cái jiā niăn lù ér shú huá,zĕn xià de zhēn gè cháng mén zài bù tà!

明夜里西宫阁下,你是必悄声儿接驾,我则怕六宫人攀例拨琵琶。míng yè lĭ xī gōng gé xià,nĭ shì bì [qiăo,qiāo] shēng ér jiē jià,wŏ zé pà liù gōng rén pān lì bō pí pá。

(下)(旦云)驾回了也。(xià)(dàn yún)jià huí le yĕ。

左右,且掩上宫门,我睡些去。zuŏ yòu,qiĕ yăn shàng gōng mén,wŏ shuì xiē qù。

(下)第二折(番王引部落上,云)某呼韩单于。(xià)dì èr zhé(fān wáng yĭn bù luò shàng,yún)mŏu hū hán chán yú。

昨遣使臣款汉,请嫁公主与俺。zuó qiăn shĭ chén kuăn hàn,qĭng jià gōng zhŭ yŭ ăn。

汉皇帝以公主尚幼为辞,我心中好不自在。hàn huáng dì yĭ gōng zhŭ shàng yòu wèi cí,wŏ xīn zhōng hăo bù zì zài。

想汉家宫中,无边宫女,就与俺一个,打甚不紧?xiăng hàn jiā gōng zhōng,wú biān gōng nǚ,jiù yŭ ăn yī gè,[dă,dá] shèn bù jĭn?

直将使臣赶回。zhí jiāng shĭ chén găn huí。

我欲待起兵南侵,又恐怕失了数年和好。wŏ yù dài qĭ bīng nán qīn,yòu kŏng pà shī le shŭ nián hé hăo。

且看事势如何,别做道理。qiĕ kàn shì shì rú hé,bié zuò dào lĭ。

(毛延寿上,云)某毛延寿。(máo yán shòu shàng,yún)mŏu máo yán shòu。

只因刷选宫女,索要金银,将王昭君美人图点破,送入冷宫。zhĭ yīn [shuā,shuà] xuăn gōng nǚ,suŏ yào jīn yín,jiāng wáng zhāo jūn mĕi rén tú diăn pò,sòng rù lĕng gōng。

不想皇帝亲幸,问出端的,要将我加刑。bù xiăng huáng dì qīn xìng,wèn chū duān de,yào jiāng wŏ jiā xíng。

我得空逃走了,无处投奔。wŏ dé kōng táo zŏu le,wú chù tóu bēn。

左右是左右,将着这一轴美人图,献与单于王,着他按图索要,不怕汉朝不与他。zuŏ yòu shì zuŏ yòu,jiāng zhe zhè yī [zhóu,zhòu] mĕi rén tú,xiàn yŭ chán yú wáng,zhe tā àn tú suŏ yào,bù pà hàn zhāo bù yŭ tā。

走了数日,来到这里,远远的望见人马浩大,敢是穹庐也。zŏu le shŭ rì,lái dào zhè lĭ,yuăn yuăn de wàng jiàn rén mă hào dà,găn shì qióng lú yĕ。

(做问科,云)头目,你启报单于王知道,说汉朝大臣来投见哩。(zuò wèn kē,yún)tóu mù,nĭ qĭ bào chán yú wáng zhī dào,shuō hàn zhāo dà chén lái tóu jiàn [lī,lĭ,li]。

(卒报科)(番王云)着他过来。([zú,cù] bào kē)(fān wáng yún)zhe tā guò lái。

(见科,云)你是甚么人?(jiàn kē,yún)nĭ shì shèn me rén?

(毛延寿云)某是汉朝中大夫毛延寿。(máo yán shòu yún)mŏu shì hàn zhāo zhōng dà fū máo yán shòu。

有我汉朝西宫阁下美人王昭君,生得绝色。yŏu wŏ hàn zhāo xī gōng gé xià mĕi rén wáng zhāo jūn,shēng dé jué sè。

前者大王遣使求公主时,那昭君情愿请行,汉主舍不的,不肯放来。qián zhĕ dà wáng qiăn shĭ qiú gōng zhŭ shí,nà zhāo jūn qíng yuàn qĭng xíng,hàn zhŭ shĕ bù de,bù kĕn fàng lái。

某再三苦谏,说:"岂可重女色,失两国之好?mŏu zài sān kŭ jiàn,shuō:"qĭ kĕ [zhòng,chóng] nǚ sè,shī liăng guó zhī hăo?

"汉主倒要杀我。"hàn zhŭ dăo yào shā wŏ。

某因此带了这美人图,献与大王。mŏu yīn cĭ dài le zhè mĕi rén tú,xiàn yŭ dà wáng。

可遣使按图索要,必然得了也。kĕ qiăn shĭ àn tú suŏ yào,bì rán dé le yĕ。

这就是图样。zhè jiù shì tú yàng。

(进上看科)(番王云)世间那有如此女人!(jìn shàng kàn kē)(fān wáng yún)shì jiān nà yŏu rú cĭ nǚ rén!

若得他做阙氏,我愿足矣。ruò dé tā zuò què shì,wŏ yuàn zú yĭ。

如今就差一番官,率领部从写书与汉天子,求索王昭君与俺和亲。rú jīn jiù [chā,chà,chāi,cī] yī fān guān,[lǜ,shuài,shuò] lĭng bù cóng xiĕ shū yŭ hàn tiān zĭ,qiú suŏ wáng zhāo jūn yŭ ăn hé qīn。

若不肯与,不日南侵,江山难保。ruò bù kĕn yŭ,bù rì nán qīn,jiāng shān nàn băo。

就一壁厢引控甲士,随地打猎,延入塞内,侦候动静,多少是好!jiù yī bì xiāng yĭn kòng jiă shì,suí dì [dă,dá] liè,yán rù sài nèi,zhēn hòu dòng jìng,duō shăo shì hăo!

(下)(旦引宫女上,云)随身王嫱。(xià)(dàn yĭn gōng nǚ shàng,yún)suí shēn wáng qiáng 。

自前日蒙恩临幸,不觉又旬月。zì qián rì méng ēn lín xìng,bù jué yòu xún yuè。

主上昵爱过甚,久不设朝。zhŭ shàng [nì,nĭ] ài guò shèn,jiŭ bù shè zhāo。

闻的升殿去了,我且向妆台边梳妆一会,收拾整齐,只怕驾来好服侍。wén de shēng diàn qù le,wŏ qiĕ xiàng zhuāng tái biān shū zhuāng yī huì,shōu shí zhĕng qí,zhĭ pà jià lái hăo fú shì。

(做对镜科)(驾上,云)自从西宫阁下得见了王昭君,使朕如痴似醉,久不临朝。(zuò duì jìng kē)(jià shàng,yún)zì cóng xī gōng gé xià dé jiàn le wáng zhāo jūn,shĭ zhèn rú chī sì zuì,jiŭ bù lín zhāo。

今日方才升殿,等不的散了,只索再到西宫看一看去。jīn rì fāng cái shēng diàn,dĕng bù de sàn le,zhĭ suŏ zài dào xī gōng kàn yī kàn qù。

(唱)【南吕】【一枝花】四时雨露匀,万里江山秀。(chàng)【nán lǚ】【yī zhī huā】sì shí yŭ lù yún,wàn lĭ jiāng shān xiù。

忠臣皆有用,高枕已无忧。zhōng chén jiē yŏu yòng,gāo zhĕn yĭ wú yōu。

守着那皓齿星眸,争忍的虚白昼。shŏu zhe nà hào chĭ xīng móu,zhēng ruòn de xū bái zhòu。

近新来染得些症候,一半儿为国忧民,一半儿愁花病酒。jìn xīn lái răn dé xiē zhèng hòu,yī bàn ér wèi guó yōu mín,yī bàn ér chóu huā bìng jiŭ。

【梁州第七】我虽是见宰相似文王施礼,一头地离明妃,早宋玉悲秋。【liáng zhōu dì qī】wŏ suī shì jiàn zăi xiàng sì wén wáng shī lĭ,yī tóu dì lí míng fēi,zăo sòng yù bēi qiū。

怎奈他带天香着莫定龙衣袖。zĕn nài tā dài tiān xiāng zhe mò dìng lóng yī xiù。

他诸余可爱,所事儿相投;tā zhū yú kĕ ài,suŏ shì ér xiàng tóu;

消磨人幽闷,陪伴我闲游;xiāo [mó,mò] rén yōu mèn,péi bàn wŏ xián yóu;

偏宜向梨花月底登楼,芙蓉烛下藏阄。piān yí xiàng lí huā yuè dĭ dēng lóu,fú róng zhú xià cáng jiū。

体态是二十年挑剔就的温柔,姻缘是五百载该拨下的配偶,脸儿有一千般说不尽的风流,寡人乞求他左右,他比那落伽山观自在无杨柳,见一面得长寿。tĭ tài shì èr shí nián [tiăo,tiāo] tī jiù de wēn róu,yīn yuán shì wŭ băi zài gāi bō xià de pèi ŏu,liăn ér yŏu yī qiān bān shuō bù jìn de fēng liú,guă rén qĭ qiú tā zuŏ yòu,tā bĭ nà luò [jiā,gā,qié,qiā] shān guān zì zài wú yáng liŭ,jiàn yī miàn dé cháng shòu。

情系人心早晚休,则除是雨歇云收。qíng [xì,jì] rén xīn zăo wăn xiū,zé chú shì yŭ xiē yún shōu。

(做望见科,云)且不要惊着他,待朕悄悄地看咱。(zuò wàng jiàn kē,yún)qiĕ bù yào jīng zhe tā,dài zhèn [qiăo,qiāo] [qiăo,qiāo] dì kàn zán。

(唱)【隔尾】恁的般长门前抱怨的宫娥旧,怎知我西宫下偏心儿梦境熟。(chàng)【gé wĕi】nèn de bān cháng mén qián bào yuàn de gōng é jiù,zĕn zhī wŏ xī gōng xià piān xīn ér mèng jìng shú。

爱他晚妆罢,描不成画不就,尚对菱花自羞。ài tā wăn zhuāng bà,miáo bù chéng huà bù jiù,shàng duì líng huā zì xiū。

(做到旦背后看科)(唱)我来到这妆台背后,原来广寒殿嫦娥在这月明里有。(zuò dào dàn bèi hòu kàn kē)(chàng)wŏ lái dào zhè zhuāng tái bèi hòu,yuán lái guăng hán diàn cháng é zài zhè yuè míng lĭ yŏu。

(旦做见接驾科)(外扮尚书、丑扮常侍上,诗云)调和鼎鼐理阴阳,秉轴持钧政事堂。(dàn zuò jiàn jiē jià kē)(wài bàn shàng shū、chŏu bàn cháng shì shàng,shī yún)diào hé dĭng nài lĭ yīn yáng,bĭng [zhóu,zhòu] chí jūn zhèng shì táng。

只会中书陪伴食。zhĭ huì zhōng shū péi bàn shí。

何曾一日为君王。hé céng yī rì wèi jūn wáng。

某尚书令五鹿充宗是也。mŏu shàng shū lìng wŭ lù chōng zōng shì yĕ。

这个是内常侍石显。zhè gè shì nèi cháng shì shí xiăn。

今日朝罢,有番国遣使来索王嫱和番,不免奏驾。jīn rì zhāo bà,yŏu fān guó qiăn shĭ lái suŏ wáng qiáng hé fān,bù miăn zòu jià。

来到西宫阁下,只索进去。lái dào xī gōng gé xià,zhĭ suŏ jìn qù。

(做见科,云)奏的我主得知:如今北番呼韩单于,差一使臣前来,说毛延寿将美人图献与他,索要昭君娘娘和番,以息刀兵。(zuò jiàn kē,yún)zòu de wŏ zhŭ dé zhī:rú jīn bĕi fān hū hán chán yú,[chā,chà,chāi,cī] yī shĭ chén qián lái,shuō máo yán shòu jiāng mĕi rén tú xiàn yŭ tā,suŏ yào zhāo jūn niáng niáng hé fān,yĭ xī dāo bīng。

不然,他大势南侵,江山不可保矣。bù rán,tā dà shì nán qīn,jiāng shān bù kĕ băo yĭ。

(驾云)我养军千日,用军一时。(jià yún)wŏ yăng jūn qiān rì,yòng jūn yī shí。

空有满朝文武,那一个与我退的番兵!kōng yŏu măn zhāo wén wŭ,nà yī gè yŭ wŏ tuì de fān bīng!

都是些畏刀避箭的,您不去出力,怎生教娘娘和番!dū shì xiē wèi dāo bì jiàn de,nín bù qù chū lì,zĕn shēng jiāo niáng niáng hé fān!

(唱)【牧羊关】兴废从来有,干戈不肯休。(chàng)【mù yáng guān】xīng fèi cóng lái yŏu,gān gē bù kĕn xiū。

可不食君禄,命悬君口。kĕ bù shí jūn lù,mìng xuán jūn kŏu。

太平时卖你宰相功劳,有事处把俺佳人递流。tài píng shí mài nĭ zăi xiàng gōng láo,yŏu shì chù bă ăn jiā rén dì liú。

你们干请了皇家奉,着甚的分破帝王忧?nĭ [men,mén] gān qĭng le huáng jiā fèng,zhe shèn de fēn pò dì wáng yōu?

那壁厢锁树的怕弯着手,这壁厢攀栏的怕攧破了头。nà bì xiāng suŏ shù de pà wān zhe shŏu,zhè bì xiāng pān lán de pà diān pò le tóu。

(尚书云)他外国说,陛下宠昵王嫱,朝纲尽废,坏了国家。(shàng shū yún)tā wài guó shuō,bì xià chŏng [nì,nĭ] wáng qiáng ,zhāo gāng jìn fèi,[huài,pī,pēi] le guó jiā。

若不与他,兴兵吊伐。ruò bù yŭ tā,xīng bīng diào fá。

臣想纣王只为宠妲己,国破身亡,是其鉴也。chén xiăng zhòu wáng zhĭ wèi chŏng dá jĭ,guó pò shēn wáng,shì qí jiàn yĕ。

(驾唱)【贺新郎】俺又不曾彻青霄,高盖起摘星楼。(jià chàng)【hè xīn láng】ăn yòu bù céng chè qīng xiāo,gāo gài qĭ zhāi xīng lóu。

不说他伊尹扶汤,则说那武王伐纣。bù shuō tā yī yĭn fú tāng,zé shuō nà wŭ wáng fá zhòu。

有一朝身到黄泉后,若和他留侯、留侯厮遘,你可也羞那不羞?yŏu yī zhāo shēn dào huáng quán hòu,ruò hé tā liú hóu、liú hóu sī gòu,nĭ kĕ yĕ xiū nà bù xiū?

您卧重裀食列鼎,乘肥马衣轻裘。nín wò [zhòng,chóng] yīn shí liè dĭng,chéng féi mă yī qīng qiú。

您须见舞春风嫩柳宫腰瘦,怎下的教他环佩影摇青冢月,琵琶声断黑江秋!nín xū jiàn wŭ chūn fēng nèn liŭ gōng yāo shòu,zĕn xià de jiāo tā huán pèi yĭng yáo qīng zhŏng yuè,pí pá shēng duàn hēi jiāng qiū!

(尚书云)陛下,咱这里兵甲不利,又无猛将与他相持,倘或疏失,如之奈何?(shàng shū yún)bì xià,zán zhè lĭ bīng jiă bù lì,yòu wú mĕng jiāng yŭ tā xiàng chí,[tăng,cháng] huò shū shī,rú zhī nài hé?

望陛下割恩与他,以救一国生灵之命。wàng bì xià gē ēn yŭ tā,yĭ jiù yī guó shēng líng zhī mìng。

(驾唱)【斗虾蟆】当日个谁展英雄手,能枭项羽头,把江山属俺炎刘?(jià chàng)【dŏu [xiā,há] [má,ma]】dāng rì gè shuí zhăn yīng xióng shŏu,néng xiāo xiàng yŭ tóu,bă jiāng shān shŭ ăn yán liú?

全亏韩元帅九里山前战斗,十大功劳成就。quán kuī hán yuán shuài jiŭ lĭ shān qián zhàn dŏu,shí dà gōng láo chéng jiù。

您也丹犀里头,枉被金章紫绶;nín yĕ dān xī lĭ tóu,wăng bèi jīn zhāng zĭ shòu;

您也朱门里头,都宠着歌衫舞袖。nín yĕ zhū mén lĭ tóu,dū chŏng zhe gē shān wŭ xiù。

恐怕边关透漏,央及家人奔骤。kŏng pà biān guān tòu lòu,yāng jí jiā rén bēn zhòu。

似箭穿着雁口,没个人敢咳嗽。sì jiàn chuān zhe yàn kŏu,mò gè rén găn [ké,hāi,kă,kài] sòu。

吾当僝僽,他也、他也红妆年幼无人搭救。wú dāng chán zhòu,tā yĕ、tā yĕ hóng zhuāng nián yòu wú rén dā jiù。

昭君共你每有甚么杀父母冤仇?zhāo jūn gòng nĭ mĕi yŏu shèn me shā fù mŭ yuān chóu?

休、休,少不的满朝中都做了毛延寿!xiū、xiū,shăo bù de măn zhāo zhōng dū zuò le máo yán shòu!

我呵,空掌着文武三千队,中原四百州,只待要割鸿沟。wŏ [hē,kē,ā,á,ă,à,a],kōng zhăng zhe wén wŭ sān qiān duì,zhōng yuán sì băi zhōu,zhĭ dài yào gē hóng gōu。

陡恁的千军易得,一将难求!dŏu nèn de qiān jūn yì dé,yī jiāng nàn qiú!

(常侍云)现今番使朝外等宣。(cháng shì yún)xiàn jīn fān shĭ zhāo wài dĕng xuān。

(驾云)罢、罢、罢,教番使临朝来。(jià yún)bà、bà、bà,jiāo fān shĭ lín zhāo lái。

(番使入见科,云)呼韩耶单于差臣南来,奏大汉皇帝:北国与南朝,自来结交和好,曾两次差人求公主不与。(fān shĭ rù jiàn kē,yún)hū hán yé chán yú [chā,chà,chāi,cī] chén nán lái,zòu dà hàn huáng dì:bĕi guó yŭ nán zhāo,zì lái jié jiāo hé hăo,céng liăng cì [chā,chà,chāi,cī] rén qiú gōng zhŭ bù yŭ。

今有毛延寿,将一美人图献与俺单于。jīn yŏu máo yán shòu,jiāng yī mĕi rén tú xiàn yŭ ăn chán yú。

特差臣来,单索昭君为阏氏,以息两国刀兵。tè [chā,chà,chāi,cī] chén lái,chán suŏ zhāo jūn wèi [yān,è] shì,yĭ xī liăng guó dāo bīng。

陛下若不从,俺有百万雄兵,刻日南侵,以决胜负。bì xià ruò bù cóng,ăn yŏu băi wàn xióng bīng,[kè,kē] rì nán qīn,yĭ jué shèng fù。

伏望圣鉴不错。fú wàng shèng jiàn bù cuò。

(驾云)且教使臣馆驿中安歇去。(jià yún)qiĕ jiāo shĭ chén guăn yì zhōng ān xiē qù。

(番使下)(驾云)您众文武商量,有策献来,可退番兵,免教昭君和番。(fān shĭ xià)(jià yún)nín zhòng wén wŭ shāng liang,yŏu cè xiàn lái,kĕ tuì fān bīng,miăn jiāo zhāo jūn hé fān。

大抵是欺娘娘软善,若当时吕后在日,一言之出,谁敢违拗!dà dĭ shì qī niáng niáng ruăn shàn,ruò dāng shí lǚ hòu zài rì,yī yán zhī chū,shuí găn wéi ào!

若如此,久已后也不用文武,只凭佳人平定天下便了。ruò rú cĭ,jiŭ yĭ hòu yĕ bù yòng wén wŭ,zhĭ píng jiā rén píng dìng tiān xià biàn le。

(唱)【哭皇天】你有甚事疾忙奏,俺无那鼎镬边滚热油。(chàng)【kū huáng tiān】nĭ yŏu shèn shì jí máng zòu,ăn wú nà dĭng huò biān gŭn rè yóu。

我道您文臣安社稷,武将定戈矛;wŏ dào nín wén chén ān shè jì,wŭ jiāng dìng gē máo;

您只会文武班头,山呼万岁,舞蹈扬尘,道那声诚惶顿首。nín zhĭ huì wén wŭ bān tóu,shān hū wàn suì,wŭ dăo yáng chén,dào nà shēng chéng huáng dú shŏu。

如今阳关路上,昭君出塞;rú jīn yáng guān lù shàng,zhāo jūn chū sài;

当日未央宫里,女主垂旒。dāng rì wèi yāng gōng lĭ,nǚ zhŭ chuí liú。

文武每,我不信你敢差排吕太后。wén wŭ mĕi,wŏ bù xìn nĭ găn [chā,chà,chāi,cī] pái lǚ tài hòu。

枉以后、龙争虎斗,都是俺鸾交凤友。wăng yĭ hòu、lóng zhēng hŭ dŏu,dū shì ăn luán jiāo fèng yŏu。

(旦云)妾既蒙陛下厚恩,当效一死,以报陛下。(dàn yún)qiè jì méng bì xià hòu ēn,dāng xiào yī sĭ,yĭ bào bì xià。

妾情愿和番,得息刀兵,亦可留名青史。qiè qíng yuàn hé fān,dé xī dāo bīng,yì kĕ liú míng qīng shĭ。

但妾与陛下闱房之情,怎生抛舍也!dàn qiè yŭ bì xià wéi fáng zhī qíng,zĕn shēng pāo shĕ yĕ!

(驾云)我可知舍不的卿哩!(jià yún)wŏ kĕ zhī shĕ bù de qīng [lī,lĭ,li]!

(尚书云)陛下割恩断爱,以社稷为念,早早发送娘娘去罢。(shàng shū yún)bì xià gē ēn duàn ài,yĭ shè jì wèi niàn,zăo zăo fà sòng niáng niáng qù bà。

(驾唱)【乌夜啼】今日嫁单于,宰相休生受,早则俺汉明妃有国难投,它那里黄云不出青山岫。(jià chàng)【wū yè tí】jīn rì jià chán yú,zăi xiàng xiū shēng shòu,zăo zé ăn hàn míng fēi yŏu guó nàn tóu,tā nà lĭ huáng yún bù chū qīng shān xiù。

投至两处凝眸,盼得一雁横秋。tóu zhì liăng chù níng móu,pàn dé yī yàn héng qiū。

单注着寡人今岁揽闲愁,王嫱这运添憔瘦。chán zhù zhe guă rén jīn suì lăn xián chóu,wáng qiáng zhè yùn tiān qiáo shòu。

翠羽冠,香罗绶,都做了锦蒙头暖帽,珠络缝貂裘。cuì yŭ guān,xiāng luó shòu,dū zuò le jĭn méng tóu nuăn mào,zhū luò [féng,fèng] diāo qiú。

(云)卿等今日先选送明妃到驿中,交付番使,待明日朕亲出灞陵桥,送饯一杯去。(yún)qīng dĕng jīn rì xiān xuăn sòng míng fēi dào yì zhōng,jiāo fù fān shĭ,dài míng rì zhèn qīn chū bà líng qiáo,sòng jiàn yī bēi qù。

(尚书云)只怕使不的,惹外夷耻笑。(shàng shū yún)zhĭ pà shĭ bù de,ruò wài yí chĭ xiào。

(驾云)卿等所言,我都依着。(jià yún)qīng dĕng suŏ yán,wŏ dū yī zhe。

我的意思,如何不依?wŏ de yì sī,rú hé bù yī?

好歹去送一送。hăo dăi qù sòng yī sòng。

我一会家只恨毛延寿那厮。wŏ yī huì jiā zhĭ hèn máo yán shòu nà sī。

(唱)【三煞】我则恨那忘恩咬主贼禽兽,怎生不画在凌烟阁上头?(chàng)【sān [shà,shā]】wŏ zé hèn nà wàng ēn yăo zhŭ zéi qín shòu,zĕn shēng bù huà zài líng yān gé shàng tóu?

紫台行都是俺手里的众公侯,有那椿儿不共卿谋,那件儿不依卿奏,争忍教第一夜梦迤逗?zĭ tái xíng dū shì ăn shŏu lĭ de zhòng gōng hóu,yŏu nà chūn ér bù gòng qīng móu,nà jiàn ér bù yī qīng zòu,zhēng ruòn jiāo dì yī yè mèng yí dŏu?

从今后不见长安望北斗,生扭作织女牵牛!cóng jīn hòu bù jiàn cháng ān wàng bĕi dŏu,shēng niŭ zuò zhī nǚ qiān niú!

(尚书云)不是臣等强逼娘娘和番,奈番使定名索取。(shàng shū yún)bù shì chén dĕng qiáng bī niáng niáng hé fān,nài fān shĭ dìng míng suŏ qŭ。

况自古以来,多有因女色败国者。kuàng zì gŭ yĭ lái,duō yŏu yīn nǚ sè bài guó zhĕ。

(驾唱)【二煞】虽然似昭君般成败都皆有,谁似这做天子的官差不自由!(jià chàng)【èr [shà,shā]】suī rán sì zhāo jūn bān chéng bài dū jiē yŏu,shuí sì zhè zuò tiān zĭ de guān [chā,chà,chāi,cī] bù zì yóu!

情知他怎收那膘满的骅骝。qíng zhī tā zĕn shōu nà biāo măn de huá liú。

往常时翠轿香兜,兀自倦朱帘揭绣,上下处要成就。wăng cháng shí cuì jiào xiāng dōu,wù zì juàn zhū lián jiē xiù,shàng xià chù yào chéng jiù。

谁承望月自空明水自流,恨思悠悠。shuí chéng wàng yuè zì kōng míng shuĭ zì liú,hèn sī yōu yōu。

(旦云)妾身这一去,虽为国家大计,争奈舍不的陛下。(dàn yún)qiè shēn zhè yī qù,suī wèi guó jiā dà jì,zhēng nài shĕ bù de bì xià。

(驾唱)【黄钟尾】怕娘娘觉饥时吃一块淡淡盐烧肉,害渴时喝一杓儿酪和粥。(jià chàng)【huáng zhōng wĕi】pà niáng niáng jué jī shí [chī,jí] yī kuài dàn dàn yán shāo ròu,hài kĕ shí [hē,hè] yī [sháo,biāo] ér [lào,luò] hé [zhōu,yù]。

我索折一枝断肠柳,饯一杯送路酒。wŏ suŏ zhé yī zhī duàn cháng liŭ,jiàn yī bēi sòng lù jiŭ。

眼见得赶程途趁宿头,痛伤心重回首。yăn jiàn dé găn chéng tú chèn xiù tóu,tòng shāng xīn [zhòng,chóng] huí shŏu。

则怕他望不见凤阁龙楼,今夜且则向灞陵桥畔宿。zé pà tā wàng bù jiàn fèng gé lóng lóu,jīn yè qiĕ zé xiàng bà líng qiáo pàn xiù。

(下)第三折(番使拥旦上,奏胡乐科,旦云)妾身王昭君。(xià)dì sān zhé(fān shĭ yōng dàn shàng,zòu hú lè kē,dàn yún)qiè shēn wáng zhāo jūn。

自从选入宫中,被毛延寿将美人图点破,送入冷宫。zì cóng xuăn rù gōng zhōng,bèi máo yán shòu jiāng mĕi rén tú diăn pò,sòng rù lĕng gōng。

甫能得蒙恩幸,又被他献与番王形像。fŭ néng dé méng ēn xìng,yòu bèi tā xiàn yŭ fān wáng xíng xiàng。

今拥兵来索,待不去,又怕江山有失。jīn yōng bīng lái suŏ,dài bù qù,yòu pà jiāng shān yŏu shī。

没奈何将妾身出塞和番。mò nài hé jiāng qiè shēn chū sài hé fān。

这一去,胡地风霜,怎生消受也!zhè yī qù,hú dì fēng shuāng,zĕn shēng xiāo shòu yĕ!

自古道"红颜胜人多薄命,莫怨春风当自嗟。zì gŭ dào"hóng yán shèng rén duō bó mìng,mò yuàn chūn fēng dāng zì jiē。

"(驾引文武内官上,云)今日灞桥饯送明妃,却早来到也。"(jià yĭn wén wŭ nèi guān shàng,yún)jīn rì bà qiáo jiàn sòng míng fēi,què zăo lái dào yĕ。

(唱)【双调】【新水令】锦貂裘生改尽汉宫妆,我则索看昭君图画模样。(chàng)【shuāng diào】【xīn shuĭ lìng】jĭn diāo qiú shēng găi jìn hàn gōng zhuāng,wŏ zé suŏ kàn zhāo jūn tú huà [mó,mú] yàng。

旧恩金勒短,新恨玉鞭长。jiù ēn jīn [lè,lēi] duăn,xīn hèn yù biān cháng。

本是对金殿鸳鸯,分飞翼怎承望!bĕn shì duì jīn diàn yuān yāng,fēn fēi yì zĕn chéng wàng!

(云)您文武百官计议,怎生退了番兵,免明妃和番者?(yún)nín wén wŭ băi guān jì yì,zĕn shēng tuì le fān bīng,miăn míng fēi hé fān zhĕ?

(唱)【驻马听】宰相每商量,大国使还朝多赐赏。(chàng)【zhù mă tīng】zăi xiàng mĕi shāng liang,dà guó shĭ huán zhāo duō cì shăng。

早是俺夫妻悒怏,小家儿出外也摇装。zăo shì ăn fū qī yì yàng,xiăo jiā ér chū wài yĕ yáo zhuāng。

尚兀自渭城衰柳助凄凉,共那灞桥流水添惆怅。shàng wù zì wèi chéng shuāi liŭ zhù qī liáng,gòng nà bà qiáo liú shuĭ tiān chóu chàng。

您偏不断肠。nín piān bù duàn cháng。

想娘娘那一天愁都撮在琵琶上。xiăng niáng niáng nà yī tiān chóu dū [cuō,zuŏ,cuò,cuŏ] zài pí pá shàng。

(做下马科)(与旦打悲科)(驾云)左右慢慢唱者,我与明妃饯一杯酒。(zuò xià mă kē)(yŭ dàn [dă,dá] bēi kē)(jià yún)zuŏ yòu màn màn chàng zhĕ,wŏ yŭ míng fēi jiàn yī bēi jiŭ。

(唱)【步步娇】您将那一曲阳关休轻放,俺咫尺如天样。(chàng)【bù bù jiāo】nín jiāng nà yī qŭ yáng guān xiū qīng fàng,ăn zhĭ chĭ rú tiān yàng。

慢慢捧玉觞,朕本意待尊前捱些时光。màn màn pĕng yù shāng,zhèn bĕn yì dài zūn qián [ái,āi] xiē shí guāng。

且休问劣了宫商,您则与我半句儿俄延着唱。qiĕ xiū wèn liè le gōng shāng,nín zé yŭ wŏ bàn jù ér é yán zhe chàng。

(番使云)请娘娘早行,天色晚了也。(fān shĭ yún)qĭng niáng niáng zăo xíng,tiān sè wăn le yĕ。

(驾唱)【落梅风】可怜俺别离重,你好是归去的忙。(jià chàng)【luò méi fēng】kĕ lián ăn bié lí [zhòng,chóng],nĭ hăo shì guī qù de máng。

寡人心先到他李陵台上。guă rén xīn xiān dào tā lĭ líng tái shàng。

回头儿却才魂梦里想,便休题贵人多忘。huí tóu ér què cái hún mèng lĭ xiăng,biàn xiū tí guì rén duō wàng。

(旦云)妾这一去,再何时得见陛下?(dàn yún)qiè zhè yī qù,zài hé shí dé jiàn bì xià?

把我汉家衣服都留下者。bă wŏ hàn jiā yī fú dū liú xià zhĕ。

(诗云)正是:今日汉宫人,明朝胡地妾。(shī yún)zhèng shì:jīn rì hàn gōng rén,míng zhāo hú dì qiè。

忍着主衣裳,为人作春色。ruòn zhe zhŭ yī [shang,cháng],wèi rén zuò chūn sè。

(留衣服科)(驾唱)【殿前欢】说甚么留下舞衣裳,被西风吹散旧时香。(liú yī fú kē)(jià chàng)【diàn qián huān】shuō shèn me liú xià wŭ yī [shang,cháng],bèi xī fēng chuī sàn jiù shí xiāng。

我委实怕宫车再过青苔巷,猛到椒房,那一会想菱花镜里妆,风流相,兜的又横心上。wŏ wĕi shí pà gōng chē zài guò qīng tái xiàng,mĕng dào jiāo fáng,nà yī huì xiăng líng huā jìng lĭ zhuāng,fēng liú xiàng,dōu de yòu héng xīn shàng。

看今日昭君出塞,几时似苏武还乡?kàn jīn rì zhāo jūn chū sài,jĭ shí sì sū wŭ huán xiāng?

(番使云)请娘娘行罢,臣等来多时了也。(fān shĭ yún)qĭng niáng niáng xíng bà,chén dĕng lái duō shí le yĕ。

(驾云)罢罢罢,明妃,你这一去,休怨朕躬也。(jià yún)bà bà bà,míng fēi,nĭ zhè yī qù,xiū yuàn zhèn gōng yĕ。

(做别科,驾云)我那里是大汉皇帝!(zuò bié kē,jià yún)wŏ nà lĭ shì dà hàn huáng dì!

(唱)【雁儿落】我做了别虞姬楚霸王,全不见守玉关征西将。(chàng)【yàn ér luò】wŏ zuò le bié yú jī chŭ bà wáng,quán bù jiàn shŏu yù guān zhēng xī jiāng。

那里取保亲的李左车,送女客的萧丞相?nà lĭ qŭ băo qīn de lĭ zuŏ chē,sòng nǚ kè de xiāo chéng xiàng?

(尚书云)陛下不必挂念。(shàng shū yún)bì xià bù bì guà niàn。

(驾唱)【得胜令】那里也架海紫金梁?(jià chàng)【dé shèng lìng】nà lĭ yĕ jià hăi zĭ jīn liáng?

枉养着那边庭上铁衣郎。wăng yăng zhe nà biān tíng shàng tiĕ yī láng。

您也要左右人扶持,俺可甚糟糠妻不下堂!nín yĕ yào zuŏ yòu rén fú chí,ăn kĕ shèn zāo kāng qī bù xià táng!

您但提起刀枪,却早小鹿儿心头撞。nín dàn tí qĭ dāo qiāng,què zăo xiăo lù ér xīn tóu [zhuàng,chuáng]。

今日央及煞娘娘,怎做的男儿当自强!jīn rì yāng jí [shà,shā] niáng niáng,zĕn zuò de nán ér dāng zì [qiáng ,qiăng,jiàng]!

(尚书云)陛下,咱回朝去罢。(shàng shū yún)bì xià,zán huí zhāo qù bà。

(驾唱)【川拨棹】怕不待放丝缰,咱可甚鞭敲金镫响。(jià chàng)【chuān bō zhào】pà bù dài fàng sī jiāng,zán kĕ shèn biān qiāo jīn dèng xiăng。

你管燮理阴阳,掌握朝纲。nĭ guăn xiè lĭ yīn yáng,zhăng wò zhāo gāng。

治国安邦,展土开疆。zhì guó ān bāng,zhăn tŭ kāi jiāng。

假若俺高皇,差你个梅香,背井离乡,卧雪眠霜。jiă ruò ăn gāo huáng,[chā,chà,chāi,cī] nĭ gè méi xiāng,bèi jĭng lí xiāng,wò xuĕ mián shuāng。

若是他不恋您春风画堂,我便官封你一字王。ruò shì tā bù liàn nín chūn fēng huà táng,wŏ biàn guān fēng nĭ yī zì wáng。

(尚书云)陛下,不必苦死留他,着他去了罢。(shàng shū yún)bì xià,bù bì kŭ sĭ liú tā,zhe tā qù le bà。

(驾唱)【七兄弟】说甚么大王、不当、恋王嫱,兀良,怎禁他临去也回头望!(jià chàng)【qī xiōng dì】shuō shèn me dà wáng、bù dāng、liàn wáng qiáng ,wù liáng,zĕn jìn tā lín qù yĕ huí tóu wàng!

那堪这散风雪旌节影悠扬,动关山鼓角声悲壮。nà kān zhè sàn fēng xuĕ jīng jié yĭng yōu yáng,dòng guān shān gŭ jiăo shēng bēi zhuàng。

【梅花酒】呀!【méi huā jiŭ】yā!

俺向着这回野悲凉:草已添黄,兔早迎霜;ăn xiàng zhe zhè huí yĕ bēi liáng:căo yĭ tiān huáng,tù zăo yíng shuāng;

犬褪得毛苍,人搠起缨枪;[quăn,quán] [tùn,tuì] dé máo cāng,rén shuò qĭ yīng qiāng;

马负着行装,车运着粮,打猎起围场。mă fù zhe xíng zhuāng,chē yùn zhe liáng,[dă,dá] liè qĭ wéi chăng。

他、他、他伤心辞汉主,我、我、我携手上河梁。tā、tā、tā shāng xīn cí hàn zhŭ,wŏ、wŏ、wŏ xié shŏu shàng hé liáng。

他部从入穷荒,我銮舆返咸阳。tā bù cóng rù qióng huāng,wŏ luán yú făn xián yáng。

返咸阳,过宫墙;făn xián yáng,guò gōng qiáng ;

过宫墙,绕回廊;guò gōng qiáng ,rào huí láng;

绕回廊,近椒房;rào huí láng,jìn jiāo fáng;

近椒房,月昏黄;jìn jiāo fáng,yuè hūn huáng;

月昏黄,夜生凉;yuè hūn huáng,yè shēng liáng;

夜生凉,泣寒螀,绿纱窗;yè shēng liáng,qì hán jiāng,lǜ shā chuāng;

绿纱窗,不量思。lǜ shā chuāng,bù liang sī。

【收江南】呀!【shōu jiāng nán】yā!

不思量除是铁心肠。bù sī liang chú shì tiĕ xīn cháng。

铁心肠也愁泪滴千行。tiĕ xīn cháng yĕ chóu lèi dī qiān xíng。

美人图今夜挂昭阳,我那里从养,便是我高烧银烛照红妆。mĕi rén tú jīn yè guà zhāo yáng,wŏ nà lĭ cóng yăng,biàn shì wŏ gāo shāo yín zhú zhào hóng zhuāng。

(尚书云)陛下回銮罢,娘娘去远了也。(shàng shū yún)bì xià huí luán bà,niáng niáng qù yuăn le yĕ。

(驾唱)【鸳鸯煞】我则索大臣行说一个推辞谎,又则怕笔尖儿那火编修讲。(jià chàng)【yuān yāng [shà,shā]】wŏ zé suŏ dà chén xíng shuō yī gè tuī cí huăng,yòu zé pà bĭ jiān ér nà huŏ biān xiū jiăng。

不见他花朵儿精神,怎趁那草地里风光?bù jiàn tā huā duŏ ér jīng shén,zĕn chèn nà căo dì lĭ fēng guāng?

唱道伫立多时,徘徊半响;chàng dào zhù lì duō shí,pái [huái,huí] bàn xiăng;

猛听的塞雁南翔,呀呀的声嘹亮。mĕng tīng de sài yàn nán xiáng,yā yā de shēng liáo liàng。

却原来满目牛羊,是兀那载离恨的毡车半坡里响。què yuán lái măn mù niú yáng,shì wù nà zài lí hèn de zhān chē bàn pō lĭ xiăng。

(下)(番王引部落拥昭君上,云)今日汉朝不弃旧盟,将王昭君与俺番家和亲。(xià)(fān wáng yĭn bù luò yōng zhāo jūn shàng,yún)jīn rì hàn zhāo bù qì jiù méng,jiāng wáng zhāo jūn yŭ ăn fān jiā hé qīn。

我将昭君封为宁胡阏氏,坐我正宫。wŏ jiāng zhāo jūn fēng wèi nìng hú [yān,è] shì,zuò wŏ zhèng gōng。

两国息兵,多少是好。liăng guó xī bīng,duō shăo shì hăo。

众将士,传下号令,大众起行,望北而去。zhòng jiāng shì,[chuán,zhuàn] xià hào lìng,dà zhòng qĭ xíng,wàng bĕi ér qù。

(做行科)(旦问云)这里甚地面了?(zuò xíng kē)(dàn wèn yún)zhè lĭ shèn dì miàn le?

(番使云)这是黑龙江,番汉交界去处。(fān shĭ yún)zhè shì hēi lóng jiāng,fān hàn jiāo jiè qù chù。

南边属汉家,北边属我番国。nán biān shŭ hàn jiā,bĕi biān shŭ wŏ fān guó。

(旦云)大王,借一杯酒,望南浇奠;(dàn yún)dà wáng,jiè yī bēi jiŭ,wàng nán jiāo diàn;

辞了汉家,长行去罢。cí le hàn jiā,cháng xíng qù bà。

(做奠酒科,云)汉朝皇帝,妾身今生已矣,尚待来生也。(zuò diàn jiŭ kē,yún)hàn zhāo huáng dì,qiè shēn jīn shēng yĭ yĭ,shàng dài lái shēng yĕ。

(做跳江科)(番王惊救不及,叹科,云)嗨,可惜可惜!(zuò tiào jiāng kē)(fān wáng jīng jiù bù jí,tàn kē,yún)[hāi,hēi],kĕ xī kĕ xī!

昭君不肯入番,投江而死。zhāo jūn bù kĕn rù fān,tóu jiāng ér sĭ。

罢罢罢,就葬在此江边,号为青冢者。bà bà bà,jiù zàng zài cĭ jiāng biān,hào wèi qīng zhŏng zhĕ。

我想来,人也死了,枉与汉朝结下这般仇隙,都是毛延寿那厮搬弄出来的。wŏ xiăng lái,rén yĕ sĭ le,wăng yŭ hàn zhāo jié xià zhè bān chóu xì,dū shì máo yán shòu nà sī bān nòng chū lái de。

把都儿,将毛延寿拿下,解送汉朝处治。bă dū ér,jiāng máo yán shòu ná xià,jiĕ sòng hàn zhāo chù zhì。

我依旧与汉朝结和,永为甥舅,却不是好!wŏ yī jiù yŭ hàn zhāo jié hé,yŏng wèi shēng jiù,què bù shì hăo!

(诗云)则为他丹青画误了昭君,背汉主暗地私奔;(shī yún)zé wèi tā dān qīng huà wù le zhāo jūn,bèi hàn zhŭ àn dì sī bēn;

将美人图又来哄我,要索取出塞和亲。jiāng mĕi rén tú yòu lái [hōng,hŏng,hòng] wŏ,yào suŏ qŭ chū sài hé qīn。

岂知道投江而死,空落的一见消魂。qĭ zhī dào tóu jiāng ér sĭ,kōng luò de yī jiàn xiāo hún。

似这等奸邪逆贼,留着他终是祸根。sì zhè dĕng jiān xié nì zéi,liú zhe tā zhōng shì huò gēn。

不如送他去汉朝哈剌,依还的甥舅礼,两国长存。bù rú sòng tā qù hàn zhāo [hā,hă,hà,kā] [là,lá],yī huán de shēng jiù lĭ,liăng guó cháng cún。

(下)第四折(驾引内官上,云)自家汉元帝。(xià)dì sì zhé(jià yĭn nèi guān shàng,yún)zì jiā hàn yuán dì。

自从明妃和番,寡人一百日不曾设朝。zì cóng míng fēi hé fān,guă rén yī băi rì bù céng shè zhāo。

今当此夜景萧索,好生烦恼。jīn dāng cĭ yè jĭng xiāo suŏ,hăo shēng fán năo。

且将这美人图挂起,少解闷怀也呵。qiĕ jiāng zhè mĕi rén tú guà qĭ,shăo jiĕ mèn huái yĕ [hē,kē,ā,á,ă,à,a]。

译文

注释

声明:所有作品(图文、音视频)均由用户自行上传分享,仅供网友学习交流。

杂剧·破幽梦孤雁汉宫秋译文

【译文】

杂剧·破幽梦孤雁汉宫秋注释

【注释】

杂剧·破幽梦孤雁汉宫秋赏析

【赏析】

杂剧·破幽梦孤雁汉宫秋背景

【背景】